آشنایی با مفهوم VLAN
VLAN یا همان Virtual LAN یا به تعبیر فارسی “شبکه های مجازی” قابلیتی است که در روتر سودار این امکان را فراهم میکند که بتوان چندین کامپیوتر را که بصورت فیزیکی به یک روتر متصل است را بصورت منطقی از هم جدا کرد و در گروههای خاص و مدنظر قرار داد.به این ترتیب هر گروه (VLAN) تبدیل به یگ گروه Broadcast جدا میشود که ترافیک آن از سایر گروه ها مجزا میشود.یکی از بارزترین مزایای استفاده از VLAN جدانمودن ترافیک بخش های مختلف از یکدیگر است.
بعنوان مثال در یک شرکت ، ترافیک کامپیوترهای واحد مالی میتواند از ترافیک کامپیوترهای واحد فروش یا بازرگانی و یا هر بخش دیگری مجزا باشد.برای رسیدن به این هدف باید کامپیوترهای واحد مالی را در یک VLAN و کامپیوترهای واحد بازرگانی را در یک VLAN دیگر قرار داد.در این صورت ارتباطی بین کامپیوترهای واحد مالی و کامپیوترهای واحد بازرگانی وجود نخواهد داشت.
چنانچه در VALN ای که کامپیوترهای واحد مالی در آن قرار دارند عمل Broadcast صورت بگیرد این Broadcast فقط در بین کامپیوترهای مالی صورت گرفته و بقیه کامپیوترها از جمله کامپیوترهای بازرگانی ترافیک Broadcast مربوطه را دریافت نخواهند کرد.
فرض کنید همه کامپیوترهای شبکه اعم از دپارتمان های مختلف یک سازمان در یک VLAN باشند (حالت پیکربندی پیش فرض) ، در این حالت اگر Broadcast ای صورت بگیرد همه کامپیوترهای سازمان این Broadcast را دریافت خواهند کرد و در نهایت مجبور به پردازش بسته های دریافتی می باشند مهمترین مشکل این حالت از ترافیک شبکه این است که باعث افزایش ترافیک در شبکه شده و از کارایی شبکه می کاهد.
پیکربندی VLAN
حال یک شبکه را برای نمونه vlan بندی می کنیم . در شکل زیر فرض کنید قصد داریم شبکه دوربین ها و ip Phone ها را با استفاده از vlan از یکدیگر جدا کنیم :
vlan شماره 100 را به IP Phone ها و vlan شماره 200 را به شبکه دوربین ها اختصاص می دهیم :
1. حالت اول
برای تنظیم vlan می توان از دو حالت استفاده کرد . در حالت اول بسته ها فقط در اینترفیس trunk یا همان sub interface دارای tag هستند و در اینترفیسی که در سمت شبکه محلی (local) قرار دارد tag بسته ها با دستور rewrite tag pop 1 برداشته می شود و اینترفیس trunk و اینترفیس سمت local به هم bridge می شوند . در این حالت بسته ها فقط در سمت trunk دارای tag هستند و در سمت access بسته بدون tag رد و بدل می شود . و در bridgeی که این دو اینترفیس در آن قرار دارند بسته ها tag ندارند .
2. حالت دوم
در حالت دوم بسته ها از سمت host و یا کاربر نهایی بدون tag وارد router می شوند و در اینترفیس با دستور rewrite tag push 1 دارای tag می شوند . به عبارت دیگر این دستور tag بسته هایی که از اینترفیس trunk می آیند و به سمت access می روند را برمی دارد و به بسته هایی که از سمت access به اینترفیس trunk می روند tag می زند . و در bridgeی که این دو اینترفیس در آن قرار دارند بسته ها tag دارند .
vlan 100 configuration :
در این مثال vlan 100 در soodar2 را با حالت اول تنظیم می کنیم و soodar1 با حالت دوم تنظیم می کنیم .با دستور اول یک sub interface با id شماره 100 ساخته می شود و با دستور دوم بسته ها در این اینترفیس tag شماره 100 می خورند . و با دستور سوم اینترفیس ایجاد شده در bridge مربوطه قرار می گیرد. شماره vlan و شماره sub interface و شماره bridge از هم مستقل هستند و به هم ربطی ندارند .
SooDar1(config)# int ge1.100
SooDar1(config-if)# encapsulation dot1q 130
SooDar1(config-if)# bridge-group 500
SooDar1(config-if)# no shutdown
در سمت access نیز بسته هایی که از سمتIP phone های n9 , n10 دریافت می شود را tag می زنیم و اینترفیس را در همان bridge ی که اینترفیس trunk قرار دارد اضافه می کنیم . دقت کنید حتما باید اینترفیس را no shutdown کنید :
SooDar1(config)# int ge3
SooDar1(config-if)# bridge-group 500
SooDar1(config-if)# rewrite tag push 1
SooDar1(config-if)# no shutdown
در soodar2 از حالت اول استفاده می کینم و یک sub interface می سازیم در دستور دوم لازم است دقت کنید که شماره vlan که وارد می کنید با شماره vlan در soodar1 برابر باشد . در دستور سوم همان طور که قبلا در حالت اول توضیح دادیم tag بسته را بر می داریم و دستور بعدی نیز اینترفیس ایجاد شده را به bridge اضافه می کند .
SooDar2(config)# int ge1.120
SooDar2(config-if)# encapsulation dot1q 130
SooDar2(config-if)# rewrite tag pop 1
SooDar2(config-if)# bridge-group 520
SooDar2(config-if)# no shutdown
لازم است که اینترفیس ge4 نیز که در سمت access قرار دارد را نیز به bridge اضافه کنیم :
SooDar2(config)# int ge4
SooDar2(config-if)# bridge-group 520
SooDar2(config-if)# no shutdown
با تنظیمات فوق IP Phone ها در Vlan شماره 100 قرار می گیرند و می توانند با هم تماس داشته باشند .
Inter Vlan Routing
اگر بخواهیم ارتباط شبکه های Vlan را با شبکه های بدون VLAN وصل کنیم در واقع routing در vlan را اضافه کنیم باید از inter vlan routing استفاده کنیم . برای routing در vlan باید یک اینترفیس bvi ایجاد کنید و آن را به bridge مربوط به vlan اضافه کنید این اینترفیس به عنوان gateway شبکه vlan استفاده می شود .
vlan in vlan (QinQ)
شما می توانید درون یک vlan نیز با استفاده از tag دوم vlan جدیدی تعریف کنید . روش تنظیم vlan با دو تگ به شکل زیر است :
SooDar(config-if)# encapsulation dot1q 100 second-dot1q 110